HANEFİ VE ŞAFİİ MEZHEBİNE GÖRE
BAYRAM NANAZI NASIL KILINIR
Bayram namazı yılda iki defa kılındığı için kılınışı unutulabilen bir namazdır. Bu nedenle camilerde din görevlileri namaz öncesi bayram namazının nasıl kılınacağını hatırlatır. Bayram namazı bayramın birinci günü sabah namazının ardından güneş doğduktan sonra kılınır.
Bayram namazı öncesi hatırlatmaların ardından müezzin kayyım nidada bulunarak namaz kılmak için camiye gelenleri nasıl niyet edecekleri konusunda yönlendirir. Bayram namazı için ezan okunmaz, kamet edilmez. Namaza durulacağı zaman, "es-Salâtü camia!" diyerek duyuru yapılır.
** HANEFİ MEZHEBİNE GÖRE BAYRAM NAMAZININ KILINIŞI**
Niyet edilirken hangi bayram namazı kılınacaksa o zikredilir. Örnek olarak “Niyet ettim Allah’ım senin rızan için Kurban Bayramı namazı kılmaya, uydum hazır olan imama” veya aynı şekilde “Niyet ettim Allah’ım senin rızan için Ramazan Bayramı namazı kılmaya, uydum hazır olan imama " denilir.
1. Rekat
Bayram namazına niyet ettikten sonra tekbir alınır ve eller bağlanır, Sırasıyla imam hatip ve cemaat sessizce"Sübhaneke duası"nı okur, sonra fasılalar halinde;Tıpkı iftitah tekbiri gibi yeniden eller kulak hizasına kaldırılarak 1. Tekbir alınır ve eller yanlara salınır,Sonra 2. Tekbir alınır ve eller yine yanlara salınır,Ardından 3. Tekbir alınır ve bu sefer eller göbek hizasında bağlanır.İmam; gizlice “Euzü besmele” çeker, açıktan"Fatiha suresi" ile birlikte "Zammı sure veya zammı sure yerine geçecek miktarda Kur'an-ı Kerim" okur. Cemaat ise sessizce imamı dinler.Rüku ve secde yapılarak 2. Rekata kalkılır.
2. Rekat
İmam; gizlice “Besmele” çeker, açıktan "Fatiha suresi" ile birlikte "Zammı sure veya zammı sure yerine geçecek miktarda Kur'an-ı Kerim" okur. Cemaat ise sessizce imamı dinler. Ardından tekrar tıpkı iftitah tekbiri gibi yeniden eller kulak hizasına kaldırılarak 1. Tekbir alınır ve eller yanlara salınır,Sonra 2. Tekbir alınır ve eller yine yanlara salınır,Ardından 3. Tekbir alınır ve eller yine yanlara salınır,Son olarak 4. Tekbir alınır ancak bu sefer eller kulak hizasına kaldırılmaz ve rükuya gidilir.Rüku ve secdenin ardından oturulur, Oturuşta "Ettehiyyatü, Salli, Barik ve Rabbena" duaları okunur. Sonrasında da imamla birlikte önce sağ tarafa sonra sol tarafa selam verilerek namaz tamamlanır.
Bundan sonra müezzinin refakatinde hep birlikte 3 defa tekbir (teşrik) getirilir. Bu tekbirlerle birlikte imam hatip bayram hutbesi okumak üzere minbere çıkar.Tesbih ve dualardan sonra bayram namazı tamamlanmış olur.
Hanefî mezhebine göre ise bayram namazı, cuma namazını kılmakla yükümlü olanlar için vaciptir.
Hac ibadetini eda etmekte olanlardan başkalarının bu namazı cemaatle kılmaları sünnettir. Hac ibadetini eda etmekte olanlarınsa bu namazı yalnız başlarına kılmaları sünnettir.Bayram namazının vakti, güneşin doğusuyla başlayıp zevale ermesine kadar devam eder.
** BAYRAM NAMAZININ BİRİNCİ REKATINA YETİŞEN NE YAPAR?*
Bayram namazlarında, birinci rekâtın rükûuna varmış olan bir imama yetişen kimse, bu rükûa kavuşacağını tahmin ediyorsa, hem iftitah tekbirini, hem de Bayram tekbirlerini ayakta alarak ondan sonra rüküa varır. Rükûu kaçıracağından korkuyorsa, îftitah tekbirinden sonra hemen rükua varır ve Bayram tekbirlerini rüküda alır. Bu tekbirleri alırken ellerini kaldırmaz. Tekbirleri tamamlayamasa dahi, imam kıyama kalkınca o da imamla kalkar, imamın alacağı tekbirlerde imama uyar. İmam sünnete uygun olan tekbirlerin dışına çıkmadıkça, imama tekbirlerde uyulur, sünnet dışında az veya çok almış olduğu tekbirlerde ona uyulmaz.
** BAYRAM NAMAZININ İKİNCİ REKATINA YETİŞEN NE YAPAR.?*
Bayram namazının ikinci rekâtına yetişen kimse, imam selam verdikten sonra birinci rekâtı kaza etmeye kalkınca, önce Besmele ile Fatiha süresini ve ilave edeceği bir sureyi okur. Sonra gizlice tekbirleri alarak namazı tamamlar. Bu şekilde mesbuk olanlar, kendi mezheblerinde alacakları tekbirleri getirirler, imamın almış olduğu tekbirlerin sayısını gözetmezler.
Bayram namazına yetişemeyen kimse, kendi başına Bayram namazı kılamaz. İsterse dört rekat nafile namazı kılar. Bu, bir kuşluk namazı yerine geçer, sevabı büyük olur.
** ŞAFII MEZHEBİNE GÖRE BAYRAM NAMAZININ KILINIŞI **
Bayram namazı için ezan okunmaz, kamet edilmez. Namaza durulacağı zaman, "es-Salâtü camia!" diyerek duyuru yapılır.Bu namaz iki rek'at tır.
1.Rekat:
İftitah tekbiri alınır. veccehtu duasında sonra ve eû-zü besmele çekip de kıraate başlamadan önce zevâid tekbirleri denen yedi tekbiri almak menduptur. Bu tekbirlerin her biri alınırken eller omuz hizasına kadar kaldırılır. Her iki tekbir arasında normal uzunlukta bir âyet okuyacak kadar bir ara vermek ve bu arada da,"Sübhânellahi velhamdü lillahi ve lâ ilahe illallahu vallahu ekber." demek sünnettir.Ayrıca her iki tekbir arasında ellerin, göğüs altında sağ el sol elin üstüne gelecek şekilde bağlanması da sünnettir.
2.Rekat:
İkinci rek'ata kalkış tekbirinden sonra her ikisi arasına fasıla konarak beş tekbir alınır. Bu fasılalar arasında da eller, birinci rek'atın tekbirleri arasında bağlandığı şekilde bağlanır.Hey'et adıyla adlandırılan bu zevâid tekbirlerinin alınması sünnettir. Bunların alınmaması, sehiv secdesini gerektirmemekle birlikte mekruhtur. Alınan tekbirlerin sayısında şüphe edilmesi halinde, en azı hesap edilir ve gerisi tamamlanır. Eûzü besmeleden önce alınmaları müstehaptır. Sıra bakımındankıraatten önceye alınmaları şarttır. Unutup tekbir almadan kıraate başlanırsa, zamanı geçtiği için artık tekbir alınmaz.Bu hükümler hem imam, hem de imama uyanlar için geçerlidir. Yalnız ikinci rek'ata imamla birlikte giren kişi, iftitah tekbirinden ayrı olarak imamla birlikte beş tekbir alır. İmam fazla tekbir alsa da muktedî, bu hususta ona uymaz.İmamın selâm vermesinden sonra kalkıp eksik rek'atı tamamladığında yedi tekbir alır. İmam, zevâid tekbirlerini terkederse, ona uyan cemaat de terkeder. Tekbirleri alırken şayet ellerini üç defa peş peşe kaldırırlarsa, amel-i kesîr işlediklerinden dolayı namazları bozulur. Bundan daha az sayıda tekbir alan bir imama uyan kişi, tekbir esnasında imamın ellerini kaldırmasına uyarak kendisi de ellerini kaldırır.
Bayram namazlarında kıraat sesli yapılır. Ancak imama uyarak bu namazı kılanlar, kıraati sessiz yaparlar. Tekbirlerin herkesçe sesli olarak alınması sünnettir.
Hanefî mezhebine göre ise bu tekbirlerin sessizce alınması sünnettir.(Zühaylî, el-Fıkhü'l-İslâmî, 2/1406.)
Birinci rek'atta Kâf ve A'lâ sûrelerinden birinin, ikincide ise Kamer ve Gâşiye sûrelerinden birinin okunması sünnettir.(Şirbînî, Mugni'l-Muhtâc, 1/587-589.)
Bayram namazı vaktinde kılınmadığı takdirde daha sonra kaza edilebilir. Hacı adayları dışındaki kişilerin bayram namazını cemaatle kılmaları sünnettir. İmamla birlikte kılmayanlar, bu namazı diledikleri vakitte aslî şekliyle kılabilirler. Bayramın birinci günü zevalden önce kılınırsa eda, zevalden sonra kı-lınırsa kaza olarak kılınmış olur.(ŞAFİİ mezhebine göre)
Hanefî mezhebine göre ise bayram namazı tek başına kılınamayacağı gibi daha sonra kazası da olmaz.
BAYRAM NANAZI NASIL KILINIR
Bayram namazı yılda iki defa kılındığı için kılınışı unutulabilen bir namazdır. Bu nedenle camilerde din görevlileri namaz öncesi bayram namazının nasıl kılınacağını hatırlatır. Bayram namazı bayramın birinci günü sabah namazının ardından güneş doğduktan sonra kılınır.
Bayram namazı öncesi hatırlatmaların ardından müezzin kayyım nidada bulunarak namaz kılmak için camiye gelenleri nasıl niyet edecekleri konusunda yönlendirir. Bayram namazı için ezan okunmaz, kamet edilmez. Namaza durulacağı zaman, "es-Salâtü camia!" diyerek duyuru yapılır.
** HANEFİ MEZHEBİNE GÖRE BAYRAM NAMAZININ KILINIŞI**
Niyet edilirken hangi bayram namazı kılınacaksa o zikredilir. Örnek olarak “Niyet ettim Allah’ım senin rızan için Kurban Bayramı namazı kılmaya, uydum hazır olan imama” veya aynı şekilde “Niyet ettim Allah’ım senin rızan için Ramazan Bayramı namazı kılmaya, uydum hazır olan imama " denilir.
1. Rekat
Bayram namazına niyet ettikten sonra tekbir alınır ve eller bağlanır, Sırasıyla imam hatip ve cemaat sessizce"Sübhaneke duası"nı okur, sonra fasılalar halinde;Tıpkı iftitah tekbiri gibi yeniden eller kulak hizasına kaldırılarak 1. Tekbir alınır ve eller yanlara salınır,Sonra 2. Tekbir alınır ve eller yine yanlara salınır,Ardından 3. Tekbir alınır ve bu sefer eller göbek hizasında bağlanır.İmam; gizlice “Euzü besmele” çeker, açıktan"Fatiha suresi" ile birlikte "Zammı sure veya zammı sure yerine geçecek miktarda Kur'an-ı Kerim" okur. Cemaat ise sessizce imamı dinler.Rüku ve secde yapılarak 2. Rekata kalkılır.
2. Rekat
İmam; gizlice “Besmele” çeker, açıktan "Fatiha suresi" ile birlikte "Zammı sure veya zammı sure yerine geçecek miktarda Kur'an-ı Kerim" okur. Cemaat ise sessizce imamı dinler. Ardından tekrar tıpkı iftitah tekbiri gibi yeniden eller kulak hizasına kaldırılarak 1. Tekbir alınır ve eller yanlara salınır,Sonra 2. Tekbir alınır ve eller yine yanlara salınır,Ardından 3. Tekbir alınır ve eller yine yanlara salınır,Son olarak 4. Tekbir alınır ancak bu sefer eller kulak hizasına kaldırılmaz ve rükuya gidilir.Rüku ve secdenin ardından oturulur, Oturuşta "Ettehiyyatü, Salli, Barik ve Rabbena" duaları okunur. Sonrasında da imamla birlikte önce sağ tarafa sonra sol tarafa selam verilerek namaz tamamlanır.
Bundan sonra müezzinin refakatinde hep birlikte 3 defa tekbir (teşrik) getirilir. Bu tekbirlerle birlikte imam hatip bayram hutbesi okumak üzere minbere çıkar.Tesbih ve dualardan sonra bayram namazı tamamlanmış olur.
Hanefî mezhebine göre ise bayram namazı, cuma namazını kılmakla yükümlü olanlar için vaciptir.
Hac ibadetini eda etmekte olanlardan başkalarının bu namazı cemaatle kılmaları sünnettir. Hac ibadetini eda etmekte olanlarınsa bu namazı yalnız başlarına kılmaları sünnettir.Bayram namazının vakti, güneşin doğusuyla başlayıp zevale ermesine kadar devam eder.
** BAYRAM NAMAZININ BİRİNCİ REKATINA YETİŞEN NE YAPAR?*
Bayram namazlarında, birinci rekâtın rükûuna varmış olan bir imama yetişen kimse, bu rükûa kavuşacağını tahmin ediyorsa, hem iftitah tekbirini, hem de Bayram tekbirlerini ayakta alarak ondan sonra rüküa varır. Rükûu kaçıracağından korkuyorsa, îftitah tekbirinden sonra hemen rükua varır ve Bayram tekbirlerini rüküda alır. Bu tekbirleri alırken ellerini kaldırmaz. Tekbirleri tamamlayamasa dahi, imam kıyama kalkınca o da imamla kalkar, imamın alacağı tekbirlerde imama uyar. İmam sünnete uygun olan tekbirlerin dışına çıkmadıkça, imama tekbirlerde uyulur, sünnet dışında az veya çok almış olduğu tekbirlerde ona uyulmaz.
** BAYRAM NAMAZININ İKİNCİ REKATINA YETİŞEN NE YAPAR.?*
Bayram namazının ikinci rekâtına yetişen kimse, imam selam verdikten sonra birinci rekâtı kaza etmeye kalkınca, önce Besmele ile Fatiha süresini ve ilave edeceği bir sureyi okur. Sonra gizlice tekbirleri alarak namazı tamamlar. Bu şekilde mesbuk olanlar, kendi mezheblerinde alacakları tekbirleri getirirler, imamın almış olduğu tekbirlerin sayısını gözetmezler.
Bayram namazına yetişemeyen kimse, kendi başına Bayram namazı kılamaz. İsterse dört rekat nafile namazı kılar. Bu, bir kuşluk namazı yerine geçer, sevabı büyük olur.
** ŞAFII MEZHEBİNE GÖRE BAYRAM NAMAZININ KILINIŞI **
Bayram namazı için ezan okunmaz, kamet edilmez. Namaza durulacağı zaman, "es-Salâtü camia!" diyerek duyuru yapılır.Bu namaz iki rek'at tır.
1.Rekat:
İftitah tekbiri alınır. veccehtu duasında sonra ve eû-zü besmele çekip de kıraate başlamadan önce zevâid tekbirleri denen yedi tekbiri almak menduptur. Bu tekbirlerin her biri alınırken eller omuz hizasına kadar kaldırılır. Her iki tekbir arasında normal uzunlukta bir âyet okuyacak kadar bir ara vermek ve bu arada da,"Sübhânellahi velhamdü lillahi ve lâ ilahe illallahu vallahu ekber." demek sünnettir.Ayrıca her iki tekbir arasında ellerin, göğüs altında sağ el sol elin üstüne gelecek şekilde bağlanması da sünnettir.
2.Rekat:
İkinci rek'ata kalkış tekbirinden sonra her ikisi arasına fasıla konarak beş tekbir alınır. Bu fasılalar arasında da eller, birinci rek'atın tekbirleri arasında bağlandığı şekilde bağlanır.Hey'et adıyla adlandırılan bu zevâid tekbirlerinin alınması sünnettir. Bunların alınmaması, sehiv secdesini gerektirmemekle birlikte mekruhtur. Alınan tekbirlerin sayısında şüphe edilmesi halinde, en azı hesap edilir ve gerisi tamamlanır. Eûzü besmeleden önce alınmaları müstehaptır. Sıra bakımındankıraatten önceye alınmaları şarttır. Unutup tekbir almadan kıraate başlanırsa, zamanı geçtiği için artık tekbir alınmaz.Bu hükümler hem imam, hem de imama uyanlar için geçerlidir. Yalnız ikinci rek'ata imamla birlikte giren kişi, iftitah tekbirinden ayrı olarak imamla birlikte beş tekbir alır. İmam fazla tekbir alsa da muktedî, bu hususta ona uymaz.İmamın selâm vermesinden sonra kalkıp eksik rek'atı tamamladığında yedi tekbir alır. İmam, zevâid tekbirlerini terkederse, ona uyan cemaat de terkeder. Tekbirleri alırken şayet ellerini üç defa peş peşe kaldırırlarsa, amel-i kesîr işlediklerinden dolayı namazları bozulur. Bundan daha az sayıda tekbir alan bir imama uyan kişi, tekbir esnasında imamın ellerini kaldırmasına uyarak kendisi de ellerini kaldırır.
Bayram namazlarında kıraat sesli yapılır. Ancak imama uyarak bu namazı kılanlar, kıraati sessiz yaparlar. Tekbirlerin herkesçe sesli olarak alınması sünnettir.
Hanefî mezhebine göre ise bu tekbirlerin sessizce alınması sünnettir.(Zühaylî, el-Fıkhü'l-İslâmî, 2/1406.)
Birinci rek'atta Kâf ve A'lâ sûrelerinden birinin, ikincide ise Kamer ve Gâşiye sûrelerinden birinin okunması sünnettir.(Şirbînî, Mugni'l-Muhtâc, 1/587-589.)
Bayram namazı vaktinde kılınmadığı takdirde daha sonra kaza edilebilir. Hacı adayları dışındaki kişilerin bayram namazını cemaatle kılmaları sünnettir. İmamla birlikte kılmayanlar, bu namazı diledikleri vakitte aslî şekliyle kılabilirler. Bayramın birinci günü zevalden önce kılınırsa eda, zevalden sonra kı-lınırsa kaza olarak kılınmış olur.(ŞAFİİ mezhebine göre)
Hanefî mezhebine göre ise bayram namazı tek başına kılınamayacağı gibi daha sonra kazası da olmaz.